BEZPŁATNA POMOC PRAWNA – „FRI RETTSHJELP”

W niektórych sytuacjach życiowych pojawia się potrzeba skorzystania z profesjonalnych usług prawniczych. Wysokie koszty pomocy prawnej stanowią w wielu przypadkach barierę nie do pokonania.

Zgodnie z prawem o bezpłatnej pomocy prawnej (Rettshjelploven https://lovdata.no/dokument/NL/lov/1980-06-13-35) ma ona na celu zapewnienie koniecznej pomocy prawnej osobom, które nie mają wystarczających możliwości finansowych, by móc zapewnić sobie pomoc prawną w ważnych życiowo sprawach. Państwo może pokryć koszty takiej pomocy w całości lub częściowo. Pomoc prawna może mieć następującą formę:

• pomoc poza drogą sądową – obejmuje m. in. porady prawne, wyjaśnienie przepisów prawnych, pomoc przy sporządzaniu skomplikowanych wniosków, jak również pomoc w postępowaniu ugodowym,
• udział adwokata w procesie sądowym, reprezentacja na drodze sądowej,
• zwolnienie z opłat sądowych.

Bezpłatną pomoc prawną, bez konieczności płacenia wkładu własnego i niezależnie od osiąganych dochodów, można uzyskać w poniższych sprawach:

• decyzje administracyjne o przymusowym charakterze: odebranie praw rodzicielskich, przejęcie opieki na dzieckiem, przymusowa opieka psychiatryczna,
• sprawy z zakresu prawa karnego,
• sprawy dot. obcokrajowców: wydalenie z kraju, prawo pobytu, pozwolenie na pracę, azyl.

Nie jest to wyczerpujący katalog spraw, a jedynie kilka najważniejszych przykładów.

Bezpłatna pomoc prawna nie przysługuje jednak wszystkim osobom i w dowolnych sprawach. Należy spełnić poniższe wymogi, aby móc ubiegać się o tzw. “fri rettshjelp”:

– kryterium finansowe – wysokość dochodów nie może przekraczać:

• w przypadku osoby samotnej 246 000 koron brutto rocznie,
• w przypadku małżeństwa/konkubinatu 369 000 koron brutto rocznie,
• wartość majątku netto osób ubiegających się o pomoc prawną nie może przekraczać kr 100 000.

Przykładowe sprawy, gdzie należy spełniać kryterium finansowe, to:

• prawo pracy – zwolnienia dyscyplinarne, wypowiedzenie umowy o pracę przez pracodawcę,
• prawo rodzinne – opieka rodzicielska, ustalenie praw rodzicielskich, prawo do widywania się z dzieckiem, podział majątku między małżonkami,
• prawo najmu – wypowiedzenie umowy najmu, niezgodne z prawem wyrzucenie z wynajmowanego lokalu,
• odszkodowania – uszczerbek na zdrowiu, utrata żywiciela rodziny, odszkodowanie dla ofiar przemocy,
• świadczenia socjalne,
• konkubinat – sprawy związane z podziałem majątku.

Należy pamiętać, iż gospodarstwo domowe legitymujące się rocznym dochodem brutto powyżej kr 100 000, jest zobowiązane do uiszczenia wkładu własnego. W sprawach poza drogą sądową wkład własny wynosi 1040 koron (na styczeń 2019), w przypadku postępowania sądowego jest to 25% kosztów, jednak nie więcej niż ośmiokrotna wielokrotność wkładu własnego.